Tek Düzen Hesap Planı Nedir? Nasıl Yapılır?

İşletmenizde her ay belki yüzlerce, belki binlerce muhasebe kaydı oluşturuyorsunuz. Peki bu kayıtların düzenini ne sağlıyor?
Bu yazıda, işlemlerin sınıflandırılmasında önemli bir rolü olan tek düzen hesap planını anlatacağız.

Tek Düzen Hesap Planı Nedir?

Belirli bir düzene göre oluşturulan hesapların bulunduğu listeye tek düzen hesap planı adı verilir. Tek düzen hesap planı, bir muhasebe standardı olarak karşımıza çıkar.

Tek düzen hesap planında yer alan kod ya da hesapların değiştirilememesi de bilinmesi gereken diğer konulardan birisi. Ancak, bu noktada mükellef istediği hesapları muhasebe kaydına geçirebiliyor.

Tek Düzen Hesap Planı Yürürlüğe Girme Tarihi Nedir?

Tek düzen hesap planı, ülkemizde 1 Ocak 1994 yılında yürürlüğe girmiştir. Belirtilen tarihten itibaren bilanço esasına göre defter tutan tacirler, tek düzen hesap planı sistemine uymak zorunda.

Tek Düzen Hesap Planı Kodlama Sistemi Nasıldır?

Tek düzen hesap planı kodlama sistemi ise şu şekilde gerçekleşir:

• Hesap kodunda yer alan ilk rakam hesap sınıfını belirtiyor.
• Hesap kodunda yer alan ikinci rakam ise hesap grubunu belirtiyor.
• Hesap kodunun üçüncü rakamı ise büyük defter hesabını belirtiyor.

Muhasebe Tek Düzen Hesap Planı Hangi Öğelerden Oluşur?

Tek düzen hesap planı içerisinde yer alan birçok konu bulunur. Mükellefler, kendi faaliyetlerine en uygun hesapları muhasebe kayıtlarına işler.
Muhasebe tek düzen hesap planı oluşumu şu şekilde gerçekleşiyor.
1XX – Dönen Varlıklar
2XX – Duran Varlıklar
3XX – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
4XX – Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
5XX – Özkaynaklar
6XX – Gelir Tablosu Hesapları
7XX – Gider Hesapları
8XX – Serbest
9XX – Nazım Hesaplar
Muhasebe tek düzen planı oluşumu yukarıdaki hesaplar dahilinde gerçekleşirr.

Dönen Varlıklar

Bir yıl ya da normal bir faaliyet döneminden daha kısa bir süre içerisinde nakde dönüşen varlıklara verilen isme dönen varlık adı verilir. Dönen varlıklar grubuna bir sene içerisinde nakde çevireceği varlıklar işlenir.
Nakit olarak yer alan para ise bankada bulunan para ve stokta yer alan mallar dönen varlıklara örnek olarak gösterilebilir.

Duran Varlıklar

Bir yıldan daha kısa bir süre içerisinde ya da bir faaliyet döneminden fazla süre içerisinde nakde dönüşecek varlıklara ise duran varlıklar adı verilir. Duran varlıklar grubuna oluşum faaliyetlerinde 1 sene içerisinde değerlendirilemeyeceği değerler işlenir.
Faaliyet amacı ile kullanılan makineler, aletler, arabalar ve taşıma çözümleri ise duran varlıklar sınıfına giriyor.

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Kısa vadeli yabancı kaynaklar sınıfında oluşumun en geç bir sene ya da bir faaliyet dönemi dahilinde ödemesi gereken yabancı kaynaklar yer alır.
Bir seneden ya da bir faaliyet döneminden kısa süre içerisinde ödenmesi gereken krediler ise kısa vadeli yabancı kaynaklara örnek gösterilebilir.

Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

Oluşumun bir yıl ya da bir faaliyet döneminden daha fazla sürede ödeyeceği yabancı kaynaklara uzun vadeli yabancı kaynaklar adı verilir. Uzun vadeli yabancı kaynaklar grubuna bir faaliyet dönemi ya da bir yıldan daha fazla süre içerisinde ödenecek yabancı kaynaklar işlenir.
Eğer bir faaliyet döneminden ya da bir seneden uzun bir sürede krediler ödenecekse, borçlar bu duruma örnek gösterilebilir.

Serbest Hesaplar

Serbest hesaplar grubu, diğer hesaplardaki sınıflandırma durumuna girmeyen gelirler ve giderlerin kaydı için kullanılır.
Tek düzen hesap planı sisteminde herhangi bir kategoriye yerleştirilemeyen gelir ve giderler serbest hesaplar grubuna işlenir.

Nazım Hesaplar

Nazım hesaplar oluşumun varlık ve kaynaklarında yer alan ve değişime yol açmayan, çift taraflı kayıt esasına göre kendi aralarında musahabe kapsamında değerlendirilen hesaplan işlenmesi amacı ile kullanılır.