Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Nedir? Ne İşe Yarar?

Daha etkin bir üretim süreci için planlama, zamanlama ve envanter kontrolü yapmanızı sağlayan MRP nedir ve ne işe yarar? Detayları sizin için derledik!

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Nedir?

MRP’nin açılımı İngilizce material requirement planning ifadesinin baş harfleridir. Malzeme ihtiyaç planlaması anlamına gelir. İşletmelerin birbirleriyle rekabet edip yenilikler üretebilmesi için kaliteli bir üretim yapma ihtiyacından doğan MRP sistemi, üretim için gerekli malzeme ihtiyaçlarını planlayarak iş süreçlerinizi ilerletirken zamandan ve paradan tasarruf etmenizi sağlar.
MRP, ürün için satın alma ve gönderme zamanlarını hesaplayabilmek için entegre olarak çalıştığı farklı program ve bölümlerden gelen üretim planları, stok ve ürün ağacı gibi verileri kullanır.

MRP Ne İşe Yarar?

MRP, işletmenize hız ve verimlilik katacak pek çok işlevi içinde barındırır:

• İşletmenizin kolaylıkla yatırım planlaması yapmasını sağlar. Üretimi ve verimliliği artırdığı için müşteriye sunulan hizmetin de geliştirilmesini amaçlar.
• Üretim sürecinin her aşamasını planlar, işletme faaliyetlerini de buna göre belirler.
• MRP ile seri ve çoklu üretim yapan işletmeler, kullandıkları malzemeyi hangi aşamada ve ne miktarda kullanacaklarını malzeme planlaması ile tespit eder. Malzemeler de bu tespite göre hazırlanır. Malzemenin miktarı zamana göre de değişiklik gösterir. Bu bilginin detayını sonraki maddede görebilirsiniz.
• MRP ile işletmeler üretimlerini zamanlara bölebilir. Böylece, sipariş programları günlük, haftalık ve aylık dilimlerde hazırlanabilir. Böylece bir ürün son üretim aşamasına göre tarihlendirilir, önceki aşamaları da o tarihten geriye tablolar halinde belirlenir. Bu şekilde tüm evreler ortaya çıkar. Bu evreler için kullanılması gereken malzemeler de önceden belirlenip tablo üzerinden sabitlenir.
• MRP, işletmelere talebe göre arz oluşturma şansı sunar. Zamana odaklı bir sistem olduğundan, işletmeler sipariş etmeleri gereken malzemeleri, farklı tedarik süreleri de olsa önceden ve yeterli bir vakit içerisinde hazırlama olanağına sahiptir. MRP ile malzemeler tedarik sürelerine varıncaya kadar planlanır. Böylece organizasyon, üretimde herhangi bir tıkanıklık yaşamadan işler; malzeme ve kapasite kontrolü yapabildiği için işletme siparişlerin bekletilmesinin önüne geçer.

MRP Neden Kullanılmalıdır?

MRP’yi bir işletme için vazgeçilmez kılan sebeplerden bazıları şunlar:

• MRP, üretim sürecinde kullanılan malzeme ve bileşenlerin tüketimini tahmin eder ve planlama yapar. Bu sayede gereksiz stoklar azalırken, malzeme eksiklikleri de önlenir. Optimum malzeme stok seviyeleri sayesinde maliyetler düşer ve işletmenin nakit akışı iyileşir.
• MRP, malzeme temin sürelerini ve teslimat zamanlamasını dikkate alarak üretim süreçlerini planlar. Bu sayede üretimdeki bekleme süreleri azalır, süreçler daha verimli hale gelir ve üretim süresi kısalır. Bu da müşteri taleplerinin daha hızlı karşılanmasını sağlar.
• MRP, müşteri talepleri ve satış tahminleri üzerinden malzeme ihtiyaçlarını tahmin eder. Bu sayede işletme, müşteri taleplerine uygun üretim planlaması yapabilir ve talebi karşılamak için gerekli malzeme ve bileşenleri temin edebilir.
• MRP, üretim sürecindeki kapasite sınırlamalarını dikkate alarak üretim planlaması yapar. Bu sayede işletme, kapasite kullanımını optimize eder, aşırı yüklemeleri önler ve kaynakları verimli bir şekilde kullanır.
• Tedarik zinciri, satış ve üretim departmanları arasında koordinasyon sağlar. Bu sayede işletme, tüm departmanların aynı bilgiler üzerinden çalışmasını sağlayarak verimlilik ve iletişimde iyileşme sağlar.

MRP Sisteminin Amacı Nedir?

Temelde bir MRP sisteminin üç amacı vardır:

• Üretimi, malzemeleri, teslimat programlarını ve satın alma faaliyetlerini planlayarak üretimin verimliliğini artırmak; etkili bir satın alma yönetimi sunabilmek.
• Mağazada mümkün olan en düşük malzeme ve ürün seviyesini korumak yani envanter yatırımını en aza indirmek.
• Müşteri hizmetlerini düzenleyip geliştirmek.

MRP Sistemlerinin Kullanım Alanları ve Sağladığı Faydalar

MRP sistemlerinin kullanım alanlarını 4 madde ile özetleyebiliriz:

• Üretim Planlaması: Üretimde gerekli malzemelerin doğru zaman ve miktarda temin edilmesini sağlar.
• Stok Yönetimi: Fazla stok veya stok eksikliği riskini minimize ederek maliyetleri düşürür.
• Tedarik Zinciri Yönetimi: Tedarikçilerle entegrasyonu kolaylaştırarak süreçleri optimize eder.
• Hizmet Sektörü: Hizmetlerde gerekli kaynak planlamasını yaparak verimliliği artırır.

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Programı Özellikleri Nelerdir?

Bu özellikler şöyle:

• Üretim planlarına ve mevcut stok verilerine dayanarak, ihtiyaç duyulan malzemelerin otomatik listelenmesini sağlar.
• Depodaki mevcut stoklar, siparişler ve bekleyen malzemeler dikkate alınarak stok durumunu gerçek zamanlı takip eder ve düzenler.
• İhtiyaç listeleri üzerinden otomatik olarak satın alma taleplerini oluşturur ve tedarikçi sipariş süreçlerini yönetir.
• Envanter seviyelerini sürekli izleyerek, aşırı stok veya stok yetersizliği gibi durumların önüne geçecek düzenlemeler yapar.
• Üretim planları, ürün ağaçları ve stok verilerini entegre ederek, üretim süreçlerinin zamanlamasını ve yürütülmesini koordine eder.
• Malzeme tedarik süreçlerini izleyerek, siparişlerin ve teslimatların planlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.

MRP I ve MRP II Farkı Nedir?

MRP I (Malzeme İhtiyaç Planlaması), üretim süreçlerinde gerekli malzemelerin miktar ve zamanlamasını planlarken, MRP II (Üretim Kaynak Planlaması) ise malzeme ihtiyaçlarının yanı sıra iş gücü, makine kapasitesi ve finansal kaynaklar gibi tüm üretim kaynaklarını entegre bir şekilde planlar.
MRP’nin MRP2’den farklarını daha detaylıca öğrenmek için MRP2 yazımıza göz atabilirsiniz.

MRP Hangi Sektörlerde Kullanılır?

Malzeme ihtiyaçları planlaması sisteminin kullanım alanı çok geniştir. Bu sisteme en çok ihtiyaç duyan ve tercih eden sektörleri listeleyelim:

• İlaç sektörü
• Yiyecek ve gıda sektörü
• Tekstil sektörü
• Kimya sektörü
• Otomotiv sektörü
• Elektronik sektörü

MRP ve ERP Arasındaki Fark Nedir?

Kurumsal kaynak planlaması olarak da bildiğimiz ERP, bir işletmenin kaynak, süreç ve bilgi koordinasyonunu sağlar. ERP sistemi tüm departmanlarla birlikte çalışan ve birbirleriyle iletişimini sağlayan ortak bir veritabanı sunarken, MRP kullandığınız yöntem ve içeriğe göre farklı şekillerde yorumlanabilir.
Henüz 1960’lı yıllarda geliştirilip bilgisayarsız olarak kullanılmaya başlanan MRP’nin ERP’nin atası olduğunu söylemek mümkündür.

MRP Programı Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

MRP’nin sağladığı avantajları şu şekilde özetleyebiliriz:

• Gereksiz stok birikimini önleyerek maliyetleri düşürür ve envanter seviyelerini optimize eder.
• Üretim aşamalarını planlayarak, malzemelerin doğru zamanda temin edilmesini sağlar ve süreçlerin daha kontrollü ilerlemesine katkıda bulunur.
• Satın alma ve sevkiyat süreçlerini düzenleyerek, tedarik sürelerini en aza indirir ve hizmet seviyelerini yükseltir.
• Üretim süreçlerinin etkin yönetimi sayesinde, müşteri taleplerine daha hızlı ve doğru yanıt verilmesini sağlar.
• Malzemelerin etkin kullanımıyla üretim süreçlerindeki israfı minimize eder.