100 Kasa Hesabı Nedir? İşleyişi Nasıldır?

Şirketlerin nakit giriş ve çıkışlarını takip etmeyi sağlayan kasa hesabı nasıl işler? Dönem sonunda neler yapmak gerekir?
Detayları sizin için yazımızda derledik.

Kasa Hesabı Nedir?

Şirketlerin nakit giriş ve çıkışını kaydettikleri hesaba, kasa hesabı denir. Bilançonun 1-Dönen Varlıklar grubunda olan ve kodu 100 olan kasa hesabı, aktif karakterlidir. Bu yüzden sürekli borç bakiyesi verir.
Tek düzen hesap planı gereği, artışlar hesabın borcuna, azalışlar ise hesabın alacağına kayıt edilir.

Kasa Hesabı Nasıl İşler?

Kasa hesabındaki borç hareketleri artışlardan; alacak hareketleri ise azalışlardan ibarettir. Bu iki hareket, çizilen T harfinin soluna borç, sağına alacak yazılmasıyla rahatça görülür. Sonra artış ve azalışların kaynağına bakılır.

Borç	Alacak
Bankadan kasaya çekilen para	Kasadan bankaya yatırılan para
Alınan çek ve senetlerin nakit tahsilatı	Verilen çek ve senetlerin nakit ödenmesi
Alıcılardan yapılan nakit tahsilat	Satıcılara yapılan nakit ödemeler
Mal / hizmet alışları için peşin olarak avans alınması	Mal / hizmet satışları için peşin olarak avans
Ortaklardan kasaya nakit olarak para aktarılması	Kasadan ortaklara nakit olarak verilmesi

Eğer sol taraftaki hareketlerden biriyle ilgili alakalı yevmiye kaydı girilirse bu kasa hesabında artışa sebebiyet vereceğinden kasa hesabına borç, diğer hesaplara da (banka, alınan çek, alınan sipariş avansları vs.) alacak girilir. Bu işlemler kasa için tahsilat anlamına gelir, bu yüzden kayıt sırasında programdan tahsil fişi seçilmelidir.
Sağdaki hareketler ise kasadan nakit çıktığını gösterir. Bu durumda kasada artış değil azalma olur. Yani yevmiye fişinde kasa hesabına alacak, diğer hesaplara borç kaydedilir. Bu işlemler kasa için nakit ödemeyi gösterir, bu yüzden muhasebe programından tediye fişi seçilir.

Kasa Hesabında Döviz Cinsinden Para Takibi

Kasa hesabının bir diğer özelliği de hem TL hem de döviz cinsinden paranın takibinin yapılmasına olanak vermesidir. Döviz cinsindeki paranın TL karşılığı kasa hesabına alınırken döviz bedeli istenirse ayrı nazım hesaplarda takip edilebilir. Yıl sonunda kasa işlemleri için sayım ve değerleme yapılır. Bu işlemlerden elde edilenler bilançonun ilgili hesaplarına yansıtılır.

Kasa Hesabında Yıl Sonu İşlemleri

Her yılın sonunda Vergi Usul Kanunu (VUK) gereği envanter sayım ve değerleme işlemleri yapılır. Peki bu işlemler için hangi adımlar takip edilir?

Envanter İşlemi

Envanter takibi işlemi, şirketin belirli tarihler arasındaki alacak, borç ve varlıklarını tespit etmeyi sağlar.
Kasanın mevcudu, bilanço için bir varlık kalemidir. Kasa hesabı da bilançonun “1-Dönen Varlıklar” grubunda olduğundan bu hesabın belli sürelerde sayılıp sonucunun bir tutanağa bağlanması gerekir. Bu yıl sonu olabileceği gibi ay sonu da olabilir. İstenirse her hafta sonu ve hatta şirketin ihtiyacına göre gün sonu da olur.

Sayım sonunda belirlenen fiziki kasa mevcudu, kasa hesabındaki borç bakiyesi ile karşılaştırılır. Borç bakiyesi olmasının nedeni, kasa hesabının alacak bakiye ile alakalı gün, hafta veya dönemi kapatmasının doğru olmamasıdır.

Sayım sonunda fiziki kasa mevcudu ile kasa hesabının borç bakiyesi arasındaki fark saptanır. Negatif çıktıysa yani fiziki kasa mevcudundan azsa 197-Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı; pozitifse 397-Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı kullanılır. Bu kayıtlara karşın eksik veya fazla varsa bunun nedenine bakılıp duruma göre hesapların (197 – 397 kodlu) yıl içinde kapatılması gerekir.

Değerleme İşlemi

İşletme kasasında hem TL hem de döviz cinsinden nakit takip edilir. Eğer kasaya döviz girdiyse bunun TL karşılığı 100 KASA hesabından takip edilir. İstenirse döviz cinsinden takibi ise 900 Nazım Hesaplar üzerinden gerçekleştirilir. Böylece ay sonunda yapılan değerleme işlemi sırasındaki döviz kolayca tespit edilebilir.
Yabancı para için değerleme işlemi, bilanço günü açıklanmış döviz kuru ile nazım hesaplarda gösterilen döviz cinsinden miktarın çarpılması sonucu ortaya çıkan değerin, muhasebe kayıtlarında yer almasıdır. Değerleme sonunda oluşan kur farkı pozitifse 646-Kambiyo Karları hesabında, negatifse 656-Kambiyo Zararları hesabında takip edilir.

---

Tahsilat ve ödemelerinizin giriş çıkışlarını takip etmek için kullandığınız kasa defterini artık ticari programlarla tutmak için Mikro Yazılım Kasa Defteri Programı kullanabilir, işletmenizin tüm girdi ve çıktılarını tek bir ekrandan bir bakışta görebilirsiniz.