Gümrük Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Gümrük vergisi nedir, nasıl hesaplanır? Sorularınızın cevabı bu yazıda.

Gümrük Vergisi Nedir?

İlgili mevzuata göre eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin veya ihracat vergilerinin tümüne gümrük vergisi denir.
Gümrük vergisi, 4458 sayılı Gümrük Yasası’nın 3. maddesi 8. fıkrasında tanımlanır. Gümrük vergisi, eşyanın Türkiye gümrük bölgesi girişinde uygulanan ithalat vergileri ile Türkiye gümrük bölgesi çıkışında uygulanan ihracat vergilerini ifade eder. İthalat ve ihracat vergileri ise Mezkur Yasası’nın 3. maddesinde şöyle tanımlanır: “Eşyanın ithalinde veya ihracatında ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri ile tarım politikası veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde ithalatta ve ihracatta alınacak vergileri ve diğer mali yükleri.”

Gümrük Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Gümrük vergisi, Türkiye gümrük bölgesine getirilen eşyanın gümrük kıymetine göre hesaplanır. 4458 sayılı Gümrük Yasası’nın 24. maddesine göre ithal eşyanın gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir.
Türkiye’ye ihracı için yapılan satışta 27. madde (ilaveler) ve 28. maddeye (dahil edilmeyecek) göre gerekli düzeltmelerin yapıldığı, fiilen ödenen ya da ödenecek fiyat, satış fiyatıdır.

Gümrük Vergisi Hesaplama Örneği

Mesela 10 bin Dolar değerinde bir satışın hesabı şöyle olur:

• Teslim şekli: FOB
• Navlun: 1.000 USD
• Sigorta: 300 USD
• Satın alma komisyonu: 100 USD
• Ambalaj bedeli: 100 USD
• Gümrük vergisi: %5,7 (Diğer ülkeler vergi oranı)
• Kur: 1 USD (Diyelim ki 5 TL)
• Menşe ülke: Çin

İthal eşyanın satış bedeli de tespit edilmelidir. Bu tespit, 4458 sayılı Gümrük Yasası’nın 27 ve 28. maddelerinde belirtilen ilave edilecek ve ilave edilmeyecek giderlere göre yapılır.

FOB

FOB teslim şekli ile mal bedeli (10.000 USD) + navlun (1.000 USD) + Sigorta (300 USD) = 11300 USD eder.
Kanunun 27. maddesinde “ithal eşyası için Türkiye’deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri ile eşyanın giriş liman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme ve elleçleme giderleri” hükmü yer alır, buna göre navlun ile sigorta giderleri FOB teslim şekli gereği alıcıya aittir, bu yüzden kıymete ilave edilir.

Satın Alma Komisyonu

Satın alma komisyonu: 100 USD (Kanunun 28. maddesine göre ilave edilmeyecek giderlere dahildir. Alıcı tarafından üstlenilse de kıymete dahil edilmez.)

Ambalaj Bedeli

Ambalaj bedeli: 100 USD
Alıcı tarafından üstlenilir ve yurt dışı faturasında ayrı olarak gösterildiyse kıymet tespitinde ilave edilir.

Toplam

Toplam: 11300 USD + 100 USD = 11400 USD

Gümrük vergi matrahı: 11400 USD

Gümrük vergi oranı: %5.7

Gümrük vergi: 649,8 USD \ 5 = 3249 TL

Bu durumda ödenecek gümrük vergisi 3249 TL olur.

2023 Gümrük Vergisi Oranları

2023 Yılı Türk Gümrük Tarife Cetveli yayınlandı. 30 Aralık 2022 tarihli Mükerrer Resmî Gazete’de yer alan 6622 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile "İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli"nin 1/1/2023 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe konulmasına, 30/12/2021 tarihli ve 5045 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının yürürlükten kaldırılmasına, 474 sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanunun 1’inci ve 2’nci maddeleri ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 15’inci maddesi gereğince karar verildiği belirtilmektedir.

Cetvele şu linkten ulaşabilirsiniz:
2023 Yılı Türk Gümrük Tarife Cetveli

Gümrük Vergisi muafiyetleri

e-İhracat için bazı gümrük vergisi muafiyetleri uygulanır. Bunlar şunlardır:

• Avrupa Birliği Ülkeleri: 22 Euro’nun altındaki siparişlerde gümrük vergisi ve KDV alınmaz.
• Rusya, Belarus, Kazakistan: 1.000 Euro’nun altındaki siparişlerde gümrük vergisi ve KDV alınmaz.
• Azerbaycan: 550 Euro’nun altındaki siparişlerde gümrük vergisi ve KDV alınmaz.
• Ukrayna: 150 Euro’nun altındaki siparişlerde gümrük vergisi ve KDV alınmaz.
• ABD, Avustralya: 800 Euro’nun altındaki siparişlerde gümrük vergisi ve KDV alınmaz.
• Körfez işbirliği ülkeleri: 270 Euro’nun altındaki siparişlerde gümrük vergisi ve KDV alınmaz.