Gelir Tablosu Nedir? Nasıl Hazırlanır?

İşletmelerin gelir ve giderleri ile çalışmalarının sonucu olan kar ve zararını gösteren tablo olan gelir tablosu, nerede neden kullanılır? Cevaplar yazımızda.

Gelir Tablosu Nedir?

Gelir tablosu, bir işletmenin yıl içinde elde ettiği tüm gelirler ile yaptığı giderleri, karşılaştırmalar sonucunda oluşan net kar ve zararı gösteren, böylece şirketin genel durumunu da gözler önüne seren mali tablonun adıdır.

Gelir Tablosu İşletmeler için Neden Önemlidir?

İşletmelerin muhasebe süreçleri için oldukça önemli olan gelir tablosundan, gelecek stratejilerini belirlemek için faydalanılır.
Gelir tablosunun bütün bölümleri incelendiğinde bize birçok konuda bilgi verir. Tüzel kişilerin bir yıl içerisindeki bütün faaliyetleri hakkında bilgi edinebilirken aynı zamanda hangi dönemlerde kar hangi dönemlerde zarar edildiğini de görebiliriz.

Gelir Tablosu Türleri Nelerdir?

Hesap tipi gelir tablosu ve rapor tipi gelir tablosu olmak üzere iki tür gelir tablosu vardır.

• Hesap tipi gelir tablosu: T şeklinde düzenlenir; sol tarafta giderler, sağ tarafta gelirler yer alır.
• Rapor tipi gelir tablosu: İşletmenin bir dönem içindeki faaliyetlerini bütününü ortaya koyar. Satış hasılâtı gibi satış kârı veya zararı ile maliyetler kapsamına girmeyen kalemleri de kapsar.

Gelir Tablosu Kalemleri Nelerdir?

Gelir tablosu kalemleri, başlıklar şirket büyüklüğüne ve hacmine göre değişse de, şu şekilde listelenebilir.

• Brüt satışlar
• Satış indirimleri
• Net satışlar
• Satış maliyetleri
• Faaliyet giderleri
• Faaliyet kar ve zararları
• Olağandışı kar ve zararlar

Gelir Tablosu İlkeleri

Gelir tablosu düzeninde mali tablolar baz alınır. Tablodaki her bir miktar, satış, gelir ve kar, maliyet, gider ve zarar, brüt şekilde tutulur. Hiçbir satış, gelir ve kar kalemi; bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırılmak için gelir tablosundan çıkarılamaz. Tüm bu bilgilere göre gelir tablosu ilkelerini şöyle sıralayabiliriz:

• Tablo içinde gerçekleşmemiş satışlar, kar ve gelirler gösterilmez.
• Belli bir dönem ya da dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını görebilmek için dönem başında ve sonunda doğru hesap kesimi işlemleri yapılır.
• Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kar ve zararlar dönem veya dönemler içinde meydana gelebilir. Eğer arızi ve olağanüstü nitelikte kar ve zarar varsa döneminde gerçekleştirilir. Bunlar aynı zamanda normal faaliyet sonuçlarından da ayrı olarak gösterilir.
• Gelir tablosu içindeki kar ve zararlar (içinden önceki dönemlerin mali tablolarında düzeltme yapılmasını gerektirecek büyüklük ve niteliktekilerin haricindekiler) döneminde gösterilir.
• İşletmenin karını keyfi biçimde azaltmak veya bir döneme ait karı diğer döneme aktarmak için karşılıklar kullanılmaz.
• Dönem sonuçlarını tespit ederken uygulanan değerlendirmede ve maliyet yöntemlerinde değişiklik olursa bunun etkisi açık biçimde yazı ile belirtilir.
• Uygun amortisman ve tükenme payları maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar için ayrılır.
• Maliyetler; maddi duran varlıklar, stoklar, onarım ve bakım ve diğer gider grupları arasında uygun olarak dağıtılır.
• Koşula bağlı olaylardan kaynaklanan, makul biçimde gerçeğe yakın olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilir ve açıkça belirtilir.
• Bilanço tarihinde olan ve sonucu belirsiz bir ya da birkaç olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, şarta bağlı gelir ve kârlar için gerçekleşme ihtimali fazla bile olsa bir tahakkuk işlemi yapılmaz.

Gelir Tablosu Nasıl Hazırlanır?

Gelir tablosu, tek düzen formunda hazırlanır. Şirketlerin karşılaştırma yapmak istediğinde anlamlı bir sonuç elde edebilmesi için bu form önem taşır.

• Tutarı olmayan kalemler gelir tablosunda gösterilmez.
• Süreklilik gösteren gelir ve giderler, gelir tablosunun taşıyıcı kolonlarıdır. Olağan gelirler ve karlar, olağan giderler ve zararlar, olağan dışı gelirler ve karlar, olağan dışı giderler ve zararlar ayrı ayrı tablolarda gösterilmelidir.
• Finansman giderleri ayrı bir grup olarak yer almalıdır.
• Gelir tablosundaki kalemler birbirleri yerine sayılamaz.
• Ana faaliyetler için yapılan giderler, süreklilik gösteren diğer olağan faaliyet giderleri ve süreklilik göstermeyen olağandışı giderler, gider tablosu içerisinde ayrı ayrı gösterilir.
• Tablo içerisinde 6 ile başlayan gelir hesaplarının alacağına, işletmenin sene içinde kazandığı gelirler, 7 ile başlayan gider hesaplarının borcuna ise şirketin sene içinde yaptığı giderler yazılır.
• Gelir tablosunun düzenlenmesi için sene sonunda dönem sonu envanter işlemleri düzenlenir. Satılan malların maliyet kayıtları yapılır. Sonra gider hesapları, yansıtma hesapları kullanılarak 6 ile başlayan gelir tablosundaki ilgili gider hesaplarına aktarılarak kapatılır.
• Tabloda ‘diğer’ başlığı altındaki gelir ve giderlerin ait olduğu grubun toplam tutarı %20’sini aşarsa bu kalem ayrı bir başlık altında ayrıca gösterilir.
• Her bir işlemden sonra 6 ile başlayan tüm gelir ve gider hesapları, 690-Dönem kar ve zarar hesabına devredilip kapatılır.

Gelir tablolarınızı zahmetsizce hazırlamak ve etkin bir gelir-gider takibi yapmak için Mikro Yazılım’ın gelir-gider programı çözümlerine göz atabilirsiniz.

Gelir Tablosu Örneği

Aşağıda, gelir-gider takibi yaparken kullanılabilecek bir gelir tablosu örneğini inceleyebilirsiniz.

A-BRÜT SATIŞLAR	10,000.00
1-Yurt İçi Satışlar	8000
2-Yurt Dışı Satışlar	2000
3-Diğer Gelirler
B-SATIŞ İNDİRİMLERİ ( - )	300
1-Satıştan İadeler ( - )	120
2-Satıştan İskontalar ( - )	180
3-Diğer İndirimler ( - )
C-NET SATIŞLAR	9700
D-SATIŞLARIN MALİYETİ ( - )	7000
1-Satılan Mamüller Maliyeti ( - )	7000
2-Satılan Ticari Mallar Maliyeti ( - )
3-Satılan Hizmet Maliyeti ( - )
4-Diğer Satışların Maliyeti ( - )
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI	2700
E-FAALİYET GİDERLERİ	900
1-Araştırma ve Geliştirme Giderleri ( - )	120
2-Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-)	200
3-Genel Yönetim Giderleri ( - )	580
FAALİYET KARI VEYA ZARARI	1800
F-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR	120
1-İştiraklerden Temettü Gelirleri
2-Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri
3-Faiz Gelirleri	120
4-Komisyon Gelirleri
5-Konusu Kalmayan Karşılıklar
6-Menkul Kıymet Satış Karları
7-Kambiyo Karları
8-Reeskont Faiz Gelirleri
9-Enflasyon Düzeltmesi Karları
10-Faaliyetlerle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar
G-DİĞER FAAL. OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR(-)	150
1-Komisyon Giderleri ( - )	100
2-Karşılık Giderleri ( - )
3-Menkul Kıymet Satış Zararları ( - )
4-Kambiyo Zararları ( - )
5-Reeskont Faiz Giderleri ( - )
6-Diğer olağan Gider ve Zararlar ( - )	50
H-FİNANSMAN GİDERLERİ ( - )	70
1-Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri ( - )	70
2-Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri ( - )
OLAĞAN KAR VEYA ZARAR	1700
I-OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR	0
1-Önceki Dönem Gelir ve Karları
2-Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar
J-OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR ( - )	80
1-Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları ( - )
2-Önceki Dönem Gider ve Zararları ( - )
3-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar ( - )	80
DÖNEM KARI VEYA ZARARI	1,620.00
K-DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜK. KARŞ.(-)	170.00
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI	1,450.00