Banka Kredilerinin Muhasebeleştirilmesi Nasıl Yapılır?

İşletmeler maddi sıkışıklıklar veya yatırım gibi nedenlerle finansman kaynağına ihtiyaç duyar. Bu kaynakları genellikle
banka kredileri kullanarak oluşturmayı tercih ederler.
Bu yazımızda işletmelerin aldığı bu kredileri, nasıl muhasebeleştirecekleri konusunu inceleyeceğiz.

Kredilerin Muhasebeleştirilmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Krediler, ödeme dönemine ve ödenmeye başlanacak tarihe göre kısa ve uzun vadeli olarak ikiye ayrılır.

• Alındığı andan itibaren en fazla bir sene içinde ödemesi bitirilerek kapanan krediler kısa vadeli kredilerdir.
• Bir yıldan daha uzun süreli, yıllara sari olmuş krediler ise uzun vadeli krediler olarak adlandırılır.
• Kısa ve uzun banka kredilerinin takip edildiği hesaplar da farklılık gösterir. 300 Banka Kredileri Hesabı, kısa vadeli
  kredilerin ana paralarının takibi için kullanılırken 400 Banka Kredileri hesaplarında uzun vadeli olanlar takip edilir.
• Muhasebede dönemsellik ilkesi çerçevesinde dönem
  başlarında vadenin kısalması nedeniyle 400 numaralı hesaptan 300 numaralı hesaba transfer yapılır.
• Faiz ve sigorta giderlerinde ise kısa veya uzun vade sınıflandırmaları yapılmaz. Bu gider türleri 780 Finansman
  Giderleri hesabında takip edilir.
• Krediler, döviz olarak alınmış ise döviz alış kuru ile kayıt edilir. Bu krediler, Banka Kredileri hesaplarında takip
  edilip değerlemeye tabi tutulur.
• Tahakkuk edilmiş olup ödenmeyen banka kredi faiz giderlerinde Vergi Usul Kanununun 285. Maddesine göre KIST faiz
  hesaplaması yapılır.
• Banka kredisi ile alınan ve işletmenin aktifine kaydedilen sabit kıymetlerin ilk dönemki finansman maliyeti varlığın
  alım maliyetine eklenir. İstenmesi halinde, takip eden yıllarda finansman giderleri içinde takip edilir.

Krediler Muhasebeleştirilirken Hangi Hesaplar Kullanılır?

Krediler muhasebeleştirilirken kullanılması gereken hesap türlerini de sizler için derledik.

Hesap kodu	Hesap adı	Kullanım amacı
102	Bankalar	Kredinin hangi banka hesabına aktarıldığının takibi ile kredi taksit ödemelerinin hangi hesaptan yapıldığının takibi
180	Gelecek aylara ait giderler	Bir yıl içindeki toplam faiz giderlerinin ödeme takibi
280	Gelecek yıllara ait giderler	Bir yıldan uzun süredeki toplam faiz giderlerinin takibi
300	Kısa vadeli banka kredileri	Bir yıldan kısa vadedeki kredi anapara ödeme tutarının takibi
400	Uzun vadeli banka kredileri	Bir yıldan uzun vadedeki kredi anapara ödeme tutarının takibi
381	Gider tahakkukları	Bir yıl içideki toplam faiz giderlerinin ödeme takibi ve faiz tahakkunun takibi
481	Gider tahakkukları	Bir yıldan uzun vadedeki toplam faiz giderlerinin ödeme takibi
780	Finansman giderleri	Faiz ve BSMV giderlerinin takibi

Kredi Muhasebe Kaydı Hesaplama Örneği

Kredilerin muhasebe kaydının tutulmasını daha iyi açıklayabilmek için bir örnek kullanacağız. (Bu ödeme planı örnek
teşkil etmesi amacıyla rastgele sayılar kullanılarak oluşturulmuştur. Birleşik faiz hesaplaması dikkate alınmamıştır.)

Vade	Taksit Tutarı	Anapara	Faiz	BSMV
20/05/2019	2.500,00	1.923,81	547,44	28,75
20/06/2019	2.500,00	1.929,34	542,95	27,71
20/07/2019	2.500,00	1.938,70	534,64	26,66
20/08/2019	2.500,00	1.962,99	511,42	25,59
20/09/2019	2.500,00	1.995,20	480,29	24,51
20/10/2019	2.500,00	2.036,42	440.16	23,42
20/11/2019	2.500,00	2.031,29	446,39	23,32
20/12/2019	2.500,00	2.064,76	414,04	21,20
20/01/2020	2.500,00	2.078,51	401,42	20,07
20/02/2020	2.500,00	2.112,66	368,41	19,93
20/03/2020	2.500,00	2.127,22	355,35	17,43
20/04/2020	2.500,00	2.151,55	331,90	16,55
20/05/2020	2.500,00	2,161.07	323,47	15,46
20/06/2020	2.500,00	2.205,67	280,15	14,18
20/07/2020	2.500,00	2.216,46	270,42	13,12
20/08/2020	2.500,00	2.237,00	250,15	12,85
20/09/2020	2.500,00	2.255,77	233,71	10,52
20/10/2020	2.500,00	2.280,50	210,15	9,35
20/11/2020	2.500,00	2.291,08	200,46	8,46
TOPLAM	47.500,00	40.000,00	7.142,92	357.08

Kredi Muhasebe Kaydı Yöntemleri Nelerdir?

İki yöntem bulunur.

1. Yöntem

Kredilerin muhasebeleştirilmesinde kullanılacak ilk yöntemi en basit haliyle bir örnekle açıklayalım:

Kredi banka hesabına intikal ettiğinde yapılacak muhasebe kaydı:

Hesap Kodu	Hesap Adı	Borç	Alacak
		40.000,00
102	Bankalar	0
			15.882,5
300	Kısa Vadeli Banka Kredileri		1
			24.117,4
400	Uzun Vadeli Banka Kredileri		9

20/05/2019 tarihinde kredinin ilk taksidi ödendiğinde yapılacak olan muhasebe kaydı:

Hesap Kodu	Hesap Adı	Borç	Alacak
		1.923,8
300	Kısa Vadeli Banka Kredileri	1
780	Finansman Gideri - Faiz Giderleri	547,44
780	Finansman Gideri - BSMV Giderleri	28,75
102	Bankalar		2.500,00

İlk yöntem içerisinde, bu iki kayıt aşamasına ek olarak KIST faiz kaydı da yapılmalıdır.

2. Yöntem

Bu yöntemde kredi alındığı tarihte yapılan muhasebe kaydı içerisine faiz giderlerinin tamamı tahakkuk yöntemi ile dahil
edilir. Giderlerin dahil edilmesiyle 180 ve 280 hesaplarının ve 381-481 hesaplarının bakiyelerinin kontrol edilmesi
sağlanır. Kredi faizlerinin zamanında giderleştirilmesi kolaylaşır.

Kredi banka hesabına intikal ettiğinde yapılacak muhasebe kaydı:

Hesap Kodu	Hesap Adı	Borç	Alacak
		40.000,00
102	Bankalar	0
180	Gelecek Aylara Ait Giderler-Faiz+BSMV	4.117,49
280	Gelecek Yıllara Ait Giderler-Faiz+BSMV	3.382,51
			15.882,5
300	Kısa Vadeli Banka Kredileri		1
			24.117,4
400	Uzun Vadeli Banka Kredileri		9
381	Gider Tahakkukları-Faiz+BSMV		4.117,49
481	Gider Tahakkukları-Faiz+BSMV		3.382,51

Faiz ve BSMV giderleri önceki yöntemden farklı olarak karşılıklı olmak suretiyle 180–280 ve 381-481 hesaplarında takip
edilir.

20/05/2019 tarihinde kredinin ilk taksidi ödendiğinde yapılacak olan muhasebe kaydı:

Hesap Kodu	Hesap Adı	Borç	Alacak
		1.923,8
300	Kısa Vadeli Banka Kredileri	1
780	Finansman Gideri - Faiz Giderleri	547,44
780	Finansman Gideri - BSMV Giderleri	28,75
			2.500,0
102	Bankalar		0

KIST Faiz Hesaplaması

Vergi Usul Kanunun 285. maddesine göre, mevduat veya kredi sözleşmelerine ait borçların değerleme gününe kadar
hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacağı belirtilmiştir. Yani yasaya göre banka kredilerine ait değerleme
gününe kadar henüz vadesi gelmemiş olan (tahakkuk etmiş ama ödenmemiş) kredi faiz tutarları gider olarak ele alınabilir.
Gider olarak ele alınacak faiz tutarı hesaplaması ise şun şekilde yapılabilir:
20/07/2019 tarihinde yapılması gereken bir faiz ödemesi söz konusudur. Bu faiz ödemesi 20/06/2019 ve 20/07/2019
tarihleri arasında kalan dönemi kapsar.
01/01/2019 – 30/06/2019 tarihleri arası 2. Geçici Vergi Dönemi olarak bilinmektedir ve burada 30/06/2019 tarihinin VUK

285. maddeye göre değerleme günü olarak düşünülmesi yanlış olmayacaktır. Dolayısıyla iki ödeme tarihi arasında kalan
     günlere isabet eden faiz gideri hesaplanarak gider olarak dikkate alınmalıdır.

Vade Taksit Tutarı Anapara Faiz BSMV 20/06/2019 2.500,00 1.929.34 542,95 27,71 20/07/2019 2.500,00 1.938,70 534,64 26,66

Aşağıdaki tablodan anlaşılacağı üzere 20/07/2019 tarihinde ödenecek olan 534,64 TL’lik faiz giderinin 10 günlük kısmı
haziran ayına ait ve 20 günlük kısmı ise temmuz ayına aittir.
Bu nedenle 534,64 TL faiz gideri / 30 gün (toplam gün) x 10 gün (haziran ayına ait gün sayısı) 178,21 TL’lik kısmını
haziran gideri olarak kabul edilmesi yanlış olmayacaktır.

20/07/2019 tarihinde ödenecek faiz gideri için:

Vade Başlangıcı	Vade Bitişi	Vade Başlangıcı ve Bitişi Arasındaki Gün = Sayısı	Vade Bitişindeki Faiz Tutarı
20/06/2019	20/07/2019	30,00	534,64

KIST Faiz hesaplaması için:

Vade Başlangıcı	Vade Bitişi	Vade Başlangıcı ve Bitişi Arasındaki Gün = Sayısı	Vade Bitişindeki Faiz Tutarı
20/06/2019	30/06/2019	10,00	178,21

20/07/2019 tarihinde yani vade geldiğinde faiz ödemesi ile yapılacak muhasebe kaydı:

Hesap Kodu	Hesap Adı	Borç	Alacak
780	Finansman Gideri - Faiz Giderleri	178,21
381	Gider Tahakkukları		178,21

Örnek kayıtlarda da görüleceği üzere, 381 Gider tahakkukları hesabı iki farklı amaç için kullanılır. Birincisi toplam
faiz giderlerinin süresi içerisinde ödenip ödenmediğini takip amaçlı yapılan kayıt diğeri ise KIST faiz hesaplaması için
yapılan kayıttır. Bu nedenle 381 Gider Tahakkukları hesabının altında örneğin 381-Gider Tahakkukları – Faiz ve BSMV
Gideri ve 381 Gider Tahakkukları- Kredi Faiz Tahakkuku olarak iki farklı alt hesap açılması uygun olur.

Dönemsellik İlkesi Gereği Yapılması Gereken Muhasebe Kaydı

Hangi yöntem seçilerek yapıldığı fark etmeksizin 01/01/2020 tarihinde dönemsellik ilkesi gereğince yapılması gereken
kayıt:

Hesap Kodu	Hesap Adı	Borç	Alacak
		24.117,4
400	Uzun Vadeli Banka Kredileri	9
300	Kısa Vadeli Banka Kredileri		24.117,49

Örnekten de anlaşılacağı üzere 2020 yılında yapılacak ödemelere ait anapara tutarı dönem başında kısa vadeli krediler
hesabına virmanlanıyor:

Hesap Kodu	Hesap Adı	Borç	Alacak
481	Gider Tahakkukları-Faiz+BSMV	3.382,51
280	Gelecek Yıllara Ait Gideler-Faiz+BSMV	3.382,51
			3.382,5
381	Gider Tahakkukları-Faiz+BSMV		1
			3.382,5
180	Gelecek Aylara Ait Giderler-Faiz+BSMV		1

Ayrıca dönemsellik ilkesi gereğince, faiz ve BSMV tutarlarının takip edildiği hesaplar da kısa vadeli hesaplara
virmanlanıyor.