APİ Nedir? Türleri Nelerdir ve Nasıl Çalışır?

Özellikle son yıllardaki gömülü finans trendiyle birlikte gündeme gelen APİ kavramı, artık e-ticaret sitelerinin ve uygulamalarının olmazsa olmaz bir parçası. Peki APİ ne demektir ve tam olarak nasıl bir işlevi vardır? Detaylar yazımızda.

APİ Nedir?

API, bir yazılımın diğer bir yazılımla belirli kurallar ve standartlar çerçevesinde etkileşimde bulunmasını sağlayan arayüz olarak tanımlanabilir. Bu arayüz, en basit tabirle iki farklı yazılımın bilgi alışverişi yapmasına olanak tanır.
Örneğin bir hava durumu uygulaması, meteoroloji verilerini almak için API kullanır. Bu sayede kullanıcıya anlık hava durumu verilerini sunabilir.

APİ Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

APİ yazılımları hem kullanıcılar hem de geliştiriciler açısından pek çok kolaylığı beraberinde getirir. Bunlara bazı örnekler şöyle:

• Tekrarlayan işlemleri otomatikleştirerek manuel işlemleri azaltır ve süreçlerin hızlanmasını sağlar.
• Farklı yazılım sistemlerinin birbirleriyle kolayca entegre olmasına olanak tanır. Böylece uygulamalar arasında veri alışverişi ve işlevsellik sağlanır. Kullanıcılar açısından, sürekli uygulamalar arasında geçiş yapmadan tek ekran üzerinden işlem gerçekleştirme imkanı zaman tasarrufu anlamına gelir.
• Mevcut sistemlere yeni özellikler eklemek yerine, API kullanarak mevcut hizmetlerden faydalanmak geliştiriciler açısından maliyetleri azaltır.

APİ Türleri Nelerdir?

APİ sistemleri farklı şekilde kategorize edilebilir. Burada, kullanım amacı ve yapısına göre APİleri iki şekilde sınıflandırarak bazı türleri inceleyeceğiz.

Kullanım Amaçlarına göre APİ Türleri

Bu kategori altında dört tür APİ tanımlayabiliriz.

Dahili API (Internal API)

Bu tür API sistemleri, şirketlerin veya organizasyonların sadece kendi iç kullanımları için geliştirdiği API’lerdir.
Bu API’ler, üçüncü taraf kullanıcılara kapalıdır ve dış dünyadan gizlenir.

• Yazılım sistemlerinin iç işleyişini düzenlemek,
• Farklı departmanlar arasında veri paylaşımını sağlamak,
• Şirket içi otomasyonları yönetmek

amaçlarıyla kullanılabilir.
Örnek: Bir e-ticaret platformunun veri tabanı yönetim sistemiyle sipariş işleme modülü arasında veri alışverişi için kullandığı API.

Açık API (Open API)

Açık API’ler, diğer açık kaynaklı sistemler gibi, herhangi bir geliştirici ya da kullanıcı tarafından erişilebilen halka açık API’lerdir.
Bu tür APİ bir platformun özelliklerini iyileştirmek, kullanıcı deneyimini geliştirmek ya da diğer uygulamalarla entegrasyon sağlamak amacıyla kullanılabilir.

Örnek: Google Maps API’si, harita işlevlerini geliştiricilerin kendi uygulamalarına entegre etmelerine izin verir.
Açık API’ler ücretli ya da ücretsiz olabilir. İki şekilde de bu tür API’ler özellikle uygulama ekosistemini genişletmek ve yeni inovasyon imkanları yaratmak için önemlidir.

Partner API (Ortaklık API)

Partner API’ler, yalnızca belirli iş ortakları veya işbirliği yapılan şirketler tarafından kullanılır. Dolayısıyla iki farklı şirketin sistemlerinin entegre olmasını ve ortak operasyonlar yürütmesini sağlar.
Örnek: Bir ödeme sağlayıcı ile bir e-ticaret platformu arasındaki işlem akışının, Partner API aracılığıyla gerçekleşmesi.

Bileşik API (Composite API)

Bileşik API’ler, birden fazla farklı API’yi birleştirerek farklı kaynaklara aynı anda erişim sağlar. Bu yöntem özellikle farklı hizmetleri birleştirerek daha kompleks işlemler gerçekleştirmek isteyen geliştiriciler için kullanışlıdır.
Örnek: Bir e-ticaret uygulamasının, tek bir API ile ürün bilgisi, fiyatlandırma ve stok durumu gibi bilgileri aynı anda alabilmesi.

Mimari Yapısına göre APİ Türleri

Bu sınıflandırmada da dört tür APİ tanımlamak mümkün.

REST API (Representational State Transfer)

REST API, günümüzde en yaygın kullanılan API mimarilerinden biridir. HTTP protokolünü kullanarak çalışan REST API, web tabanlı uygulamalar arasında veri alışverişini kolaylaştırır.
REST API’ler GET, POST, PUT, DELETE gibi HTTP isteklerini kullanarak çalışır. Veri formatı olarak ise genelde JSON kullanır.
Birçok sosyal medya platformu, kullanıcı verilerini almak ve paylaşmak için REST API kullanıyor.

SOAP (Simple Object Access Protocol)

SOAP, daha karmaşık ve güvenli API mimarilerinden biridir. Veri iletişimini XML formatı ile sağlar.
Genellikle güvenli veri transferine ihtiyaç duyulan büyük ölçekli kurumsal sistemlerde kullanılır. Özellikle finansal işlemler, banka hizmetleri veya sağlık sektörü gibi hassas veri alışverişi gerektiren alanlarda tercih edilir.

GraphQL

REST ve SOAP API’lerin yanında popülerleşen yeni bir API türü olan GraphQL, daha esnek ve güçlü bir veri sorgulama diline sahiptir.
GraphQL, istemcilerin tam olarak ihtiyaç duydukları verileri istemelerine izin vererek veri fazlalığını önler.
Örneğin bir REST API çağrısı sistemde tüm kullanıcı verilerini döndürebilirken; GraphQL ile sadece istenen alanlar (isim ve e-posta gibi) alınabilir.

gRPC (Remote Procedure Call)

Google tarafından geliştirilen ve mikro hizmetler arasında iletişimi optimize etmek için kullanılan bir API mimarisidir.
REST ve SOAP gibi geleneksel API’lerin aksine, gRPC iki yönlü veri akışı sağlayarak daha gerçek zamanlı bir uygulama alanı açar.

APİ Nasıl Çalışır?

APİ sistemlerinin çalışma mantığı, bir istemci (client) ve sunucu (server) arasındaki iletişimde, istemcinin belirli bir istekte bulunması ve sunucunun bu isteğe yanıt vermesi üzerine kuruludur.
Örneğin bir hava durumu uygulaması, bir hava durumu API’sine “Bu şehirdeki hava durumu nedir?” şeklinde bir istek gönderir. API, veritabanından bu bilgilere ulaşır ve yanıt olarak hava durumu bilgilerini iletir.

API Rate Limiting Nedir ve Neden Gereklidir?

Rate Limiting, bir API’ye yapılan isteklerin sayısını belli bir zaman aralığında sınırlandırma işlemidir. Başka bir tabirle API’lerin aşırı kullanımı veya kötüye kullanımını önlemeye yönelik bir güvenlik ve performans tedbiridir.
Bir API’ye çok sayıda istek gönderildiğinde sunucunun performansı olumsuz etkilenebilir. Rate limiting, sistemin aşırı yüklenmesini ve yavaşlamasını önler. Ayrıca saldırı amaçlı veya yanlışlıkla yapılan aşırı sayıda isteklerin API’yi çökertmesini engeller.
Kullanıcı deneyimi açısından ise rate limiting, her kullanıcının eşit düzeyde hizmet almasını sağlar. Böylece tek bir kullanıcı veya uygulama diğerlerinin kullanımını olumsuz etkilemez.

APİ Yönetim Araçları Ne Anlama Gelir?

API yönetim araçları veya API gateway’ler, farklı API sistemlerinin yönetimi, güvenliği ve performansını optimize etmek için kullanılan araçlardır.
Özellikle büyük ölçekli projelerde, API trafiğinin yönetilmesi ve izlenmesi önemlidir. Yönetim araçları da bu noktada devreye girer. Bu araçların işlevlerine kısaca göz atalım.

Yük Dengeleme

API yönetim araçları, API’ye gelen istekleri birden fazla sunucuya yönlendirerek sistemin performansını optimize eder.
Bu çalışma mantığı, APİ’nin yüksek trafik aldığı durumlarda bile sistemin kesintisiz şekilde işlemesini sağlar.

Güvenlik Yönetimi

Yönetim araçları ayrıca API güvenliğini artırmak için kimlik doğrulama, yetkilendirme ve şifreleme gibi özellikler sunar. API’lerin dış tehditlerden korunmasına yardımcı olur.

Analiz

API gateway araçları, API trafiğini izler ve sistemin performansına dair analizler sunar.
Bu sayede geliştiriciler hangi isteklerin ne sıklıkla yapıldığını ve API’nin hangi alanlarda optimize edilmesi gerektiğini görebilir.

API Kullanım Örnekleri ve Gerçek Hayattan Uygulamalar

API’ler, günümüzde pek çok sektörde kritik rol üstleniyor. Size oldukça tanıdık gelecek bazı örneklere göz atalım:

• Bankalar ve finansal hizmet sağlayıcılar, ödeme işlemlerini kolaylaştırmak için API’ler kullanır. Örneğin PayPal gibi ödeme hizmetleri, e-ticaret sitelerine entegre olarak online ödeme işlemlerinin API aracılığıyla gerçekleştirilmesini sağlar.
• Facebook gibi sosyal medya platformları, geliştiricilerin kendi uygulamalarını bu platformlarla entegre etmeleri için API’ler sunar. Örneğin bir mobil uygulamaya Facebook ile giriş yapma seçeneğini tercih ettiğinizde, APİ kullanmış olursunuz.
• Amazon, eBay gibi büyük e-ticaret platformları ürün yönetimi, sipariş takibi ve stok yönetimi gibi işlemler için API’ler sunar. Bu sayede üçüncü parti satıcılar, kendi sistemlerini bu sanal pazarlara entegre edebilir.

Mikro Yazılım APİ Programlarını Sistemlerinize Entegre Edin

30 yılı aşkın tecrübesiyle her sektörden ve büyüklükte şirket için yazılım çözümleri sunan Mikro Yazılım da, müşterilerine pek çok APİ entegrasyon seçeneği sunar.
Detaylı bilgi almak için
Program APİ Başvuru Formu sayfamızı inceleyebilirsiniz.